ΤΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΑ ΤΗΣ ΜΕΓ. ΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

Οι Πατέρες της Εκκλησίας, συχνά παραλληλίζουν τη Μεγάλη Σαρακοστή με τα σαράντα χρόνια που ο εκλεκτός λαός του Θεού ταξίδευε στην έρημο. Από την Αγία Γραφή ξέρουμε ότι για να προφυλάξει ο Θεός το λαό Του από την απόγνωση, για να τους αποκαλύψει τον τελικό Του σκοπό, έκανε πολλά θαύματα στην διάρκεια του ταξιδιού. Η ίδια, κατά κάποια αναλογία ερμηνεία δίνεται από τους Πατέρες για τις σαράντα μέρες της Σαρακοστής.
Αν και ο τελικός σκοπός της Μ. Σαρακοστής είναι το Πάσχα, η Γη της επαγγελίας της Βασιλείας του Θεού, όμως στο τέλος κάθε εβδομάδας υπάρχει μια ειδική <<διακοπή ταξιδίου>>, μια πρόγευση αυτού του σκοπού. Είναι οι δυό <<ευχαριστιακές>> μέρες - το Σάββατο και η Κυριακή - οι οποίες έχουν ειδική σημασία για το πνευματικό ταξίδι της Σαρακοστής. (σ.78)
Ας αρχίσουμε από την ειδική λειτουργική θέση του Σαββάτου στην παράδοσή μας και τη εξαίρεση του από τον τύπο της λατρείας της Μ. Σαρακοστής. Από την πλευρά του <<τυπικού>>, το Σάββατο δεν είναι μέρα νηστείας, αλλά γιορτής γιατί ο ίδιος ο Θεός το καθιέρωσε σαν γιορτή: <<... και ευλόγησε ο Θεός την ημέρα την εβδόμη και αγίασε αυτή, διότι σ' αυτή κατέπαυσε από όλα τα έργα του, τα οποία άρχισε ο Θεός να κάνει>> (Γεν.2,3)
Είναι αλήθεια ότι η θεία καθιέρωση του Σαββατισμού μεταφέρθηκε στην Κυριακή, η οποία έγινε η ημέρα της ανάπαυσης των χριστιανών. Οι Πατέρες και η παλιά Παράδοση <<αριθμούν>> την Κυριακή σαν την πρώτη ή την όγδοη μέρα. (σ. 78)
Η μετατροπή του Σαββάτου έγινε εκείνο το Μέγα και Άγιο Σάββατο, την <<ημέρα, κατά την οποία κατέπαυσε από όλων των έργων του ο Μονογενής Υιός του Θεού..>> και αναπαύθηκε στο τάφο. Την επόμενη μέρα <<τη μιά των Σαββάτων..>>, η Ζωή ανέτειλε από τον ζωοδότη τάφο, και η πρώτη μέρα της Νέας Δημιουργίας άρχισε. Σ' αυτή τη νέα μέρα συμμετέχει η Εκκλησία συμμετέχει η Εκκλησία και μέσα σ' αυτή μπαίνει την Κυριακή.
Όλα αυτά εξηγούν τη μοναδική μέρα του Σαββάτου - της έβδομης μέρας - στη λειτουργική παράδοση: το διπλό χαρακτήρα του σαν μέρα γιορτής και μέρα θανάτου. Είναι μια γιορτή γιατί μέσα σ' αυτό το κόσμο και στο χρόνο του ο Χριστός <<επάτησε>> το θάνατο και η Ανάστασή Του είναι το πλήρωμα της Δημιουργίας. Είναι μέρα θανάτου γιατί με το Θάνατο του Χριστού πέθανε και ο κόσμος, έτσι η σωτηρία του, η ολοκλήρωσή του και η μεταμόρφωσή του βρίσκονται πέρα από το τάφο, στον <<ερχόμενο αιώνα>>.
Όλα τα Σάββατα στο λειτουργικό χρόνο παίρνουν το νόημά τους από τα δύο αποφασιστικά Σάββατα: πρώτα από το Σάββατο της Ανάστασης του Λαζάρου, και ύστερα από το Αγιο και Μεγάλο Σάββατο του Πάσχα, οπότε ο θάνατος μετατράπηκε σε <<διάβαση>> στη καινούργια ζωή της Νέας Δημιουργίας. Εδώ ακριβώς είναι η υπέρτατη <<διακοπή>> η οποία <<καινοποιεί τα πάντα>> . Αυτό ειδικά φαίνεται στη σειρά των αποστολικών αναγνωσμάτων που διαβάζονται τα Σάββατα της Σαρακοστής και είναι διαλεγμένα από την πρός Εβραίους επιστολή του Παύλου. (σελ. 80-81)
Τα Σάββατα λοιπόν της Μ. Σαρακοστής έχουν σαν δεύτερο θέμα το θάνατο. Εκτός από το Σάββατο της Α΄ εβδομάδας των Νηστειών, που παραδοσιακά είναι αφιερωμένο στον άγιο Θεόδωρο τον Τήρωνα και από το Σάββατο της Ε΄ εβδομάδας, το Σάββατο του Ακαθίστου ύμνου, τα άλλα τρία Σάββατα είναι μέρες αφιερωμένες στη μνήμη <<των απ' αιώνος μ' ελπίδα αναστάσεως και ζωής αιωνίου, κεκκοιμημένων>>.
Η μνήμη των <<κεκοιμημένων>>, δεν είναι μια πράξη αγάπης, μια <<καλή πράξη>>, είναι επίσης μια ουσιαστική αποκάλυψη του κόσμου τούτου, σαν θανάτου. Άλλά <<στον Χριστό>> ο θάνατος νικήθηκε, καταστράφηκε, έχασε το κεντρί του, όπως λέει ο Παύλος, έγινε ο ίδιος ο θάνατος είσοδος σε μια πλούσια και άφθονη ζωή. Η προσευχή μας για τους κοιμηθέντες δεν είναι θρήνος και αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στα Σάββατα γενικά και ειδικότερα στα Σάββατα της Μ. Σαρακοστής.
Το φως που εκπέμπει το Σάββατο του Λαζάρου και η χαρμόσυνος ειρήνη του Μεγάλου Σαββάτου δίνουν το νόημα στο θάνατο του χριστιανού και στις προσευχές μας για τους κοιμηθέντες. (σ.84)

ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ