Ασφαλέστερες περιοχές
θεωρούντο οι ορεινές περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδος σαν
πιό ελεύθερες, εν σχέσει με τις πεδινές. Ο πληθυσμός των πόλεων
μειώθηκε πάρα πολύ (Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη κ.α.)
Το παιδομάζωμα, ο εξισλαμισμός που επέβαλαν οι Τούρκοι, ανάγκασαν
τους Ελληνες που σέβονταν την παράδοσή τους να γίνουν πρόσφυγες.
Πολλοί Κανναβαίοι αρχικά κατέφυγαν κοντά στη Λαμία (1455-1460)
όπως έλεγε ο Βουλευτής Ι. Κανναβός, αλλά δεν παρέμειναν εκεί
παρά μόνον ένας δύο, οι άλλοι διεσκορπίσθηκαν σε πολλά μέρη
της Ρούμελης, της Θεσσαλίας, της Πελοπονήσου, αλλά και σε
νησιά. Δεν είναι όμως σίγουρα όλα αυτά. Σίγουρο είναι ότι
άδειασε η Πόλη και γέμισε μέχρι και η αραιοκατοικημένη Μάνη,
όπου οι μισοί σημερινοί Μανιάτες είναι απόγονοι αυτών των
φυγάδων. Στην Ήπειρο υπάρχουν και σήμερα, σε κάποιο χωριό
της Κόνιτσας, Κανναβαίοι και στη Καρδίτσα στο χωριό Ανθηρό.
Απο τους Φράγκους διέφυγε την κατάληψη το Δεσποτάτο της Ηπείρου,
με έδρα την Άρτα και περιφέρεια την Αιτωλοακαρνανία, η Φωκίδα
(εκτός της Άμφισσας) και η Αυτοκρατορία της Νίκαιας-Τραπεζούντος.
Στο
Δεσποτάτο της Ηπείρου ανήκε και η Ναυπακτία μέχρι του 1580
περίπου. Εδώ βρίσκουμε του Κανναβαίους που θα ασχοληθούμε
στην ιστορία μας. Από το 1580 έως το 1700 η Ναυπακτία κατακτήθηκε
από τους Βενετούς, Αλβανούς του Μπούα-Γρίβα και πειρατές.
Από το 1700 μέχρι το 1829 κατακτήθηκε απο τους Τούρκους. Όσοι
δεν ήθελαν να εξισλαμισθούν, για να αποφύγουν τις σφαγές και
τα σκλαβοπάζαρα, προτίμησαν να αφήσουν τίς πόλεις και πήγαν
στά ορεινά μέρη, όπως είπαμε, κρατώντας την θρησκεία τους,
αλλά κυνηγημένοι και χωρίς ανέσεις. Στην ορεινή Ναυπακτία
βρίσκουμε λοιπόν τους Κανναβαίους, αλλά η ιστορία μας με σίγουρα
στοιχεία ξεκινά απο το 1800.
Μεταξύ 1455-1450 κάποιος Κανναβός, αγνώστου ονόματος εγκαταστάθηκε
στη θέση ''Γεροντοκαρυές" στά Κράβαρα, όπως λέγονταν
τότε, σε απόκρυφο μέρος με έλατα και καστανιές, 3 χλμ απο
την Άνω χώρα. Εκεί κατασκεύασε μιά βρύση (κρήνη κατά τους
ιστορικούς) λιθόκτιστη και αναγνωρίσθηκε ως άρχοντας του χωριού.
Μετά από 100 περίπου χρόνια, λόγω αυξήσεως του πληθυσμού και
από ελλειψη νερού, μεταφέρθηκε το χωριό στη σημερινή θέση
-Άνω Χώρα- με την ονομασία Τρανή Λομποτινά, όπου και είχε
άφθονο νερό. Έγινε δε και πρωτεύουσα των Κραβάρων (50 συνολικά
χωριά τότε). Ο κατακτητής εδώ δεν έδωσε και πολλή σημασία
επειδή ήταν άγονο και απρόσιτο μέρος.
Τό 1805 η Ναυπακτία υπήχθη στο πασαλήκι του Αλή
(1) πασά των Ιωαννίνων και απο το 1805 διοικητές Κοτσαμπάσηδες
(2) στά Κράβαρα, έως το 1821 ήταν οι Κανναβαίοι.
