ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ - A & Β ΥΨΩΣΗ

Η ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού από την βασιλομήτωρα Αγία Ελένη αναφέρεται από πολλούς ιστορικούς της πρωτοβυζαντινής περιόδου (Σωκράτης, Σωζόμενος Θεοδώρητος, Ρουφίνος και Αμβρόσιος).
Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, ο αυτοκράτωρ Αδριανός Αίλιος (117-138) είχε ανασκάψει την αγία Πόλη και είχε καταχώσει όλα τα ιερά της, σε αντίποινα σε εξέργεση των Ιουδαίων (132-135).
Επίσης είχε οικοδομήσει επί του τάφου του Ιησού Χριστού στο Γολγοθά, ειδωλολατρικό ναό αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Η Αγία Ελένη εστάλη από το γιό της Μ. Κωνσταντίνο να βρεί τον Τίμιο Σταυρό από πόθο που έτρεφε όταν τον είδε να σελαγίζει στον ουρανό το 312 όταν εξεστράτευσε κατά του Μαξεντίου.
Από τον επίσκοπο Αιλίας Μακάριο στην Α' Οικ. Σύνοδο έμαθε για την ύπαρξη του Σταυρού και οδηγούμενη από τοπικές παραδόσεις σε συνδυασμό με την ευωδία του φυτού ''βασιλικού'' προέβη σε κατεδάφιση του ναού, κάτω από τα θεμέλιά του οποίου βρήκε τρεις σταυρούς, τα τρία καρφιά και την ξύλινη πινακίδα με την επιγραφή.
Προκειμένου να διαπιστωθεί ποιός σταυρός ήταν εκείνος του Ιησού Χριστού ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος ακούμπησε στο σώμα μίας ευσεβέστατης νεκρής γυναίκας διαδοχικά και τους τρεις σταυρούς. Μόλις το νεκρό σώμα της γυναίκας ακούμπησε τον Τίμιο Σταυρό αναστήθηκε.
Την επομένη, την 14η Σεπτεμβρίου του 335 έγινε η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εντός του ναού σε περιφανές μέρος, από τον άμβωνα για να μπορούν να τον δουν και να τον προσκυνήσουν όλοι οι περιχαρείς πιστοί, που έσπευσαν εκεί αμέσως όταν έμαθαν την χαρμόσυνη είδηση.
Ο Τίμιος Σταυρός ήταν κατασκευασμένος από τριών ειδών ξύλα:κυπαρίσσι, πεύκο και κέδρο. (Προφητεία Ησαίου 60,13)

Όμως την αγία αυτή ημέρα εορτάζουμε και την δεύτερη ύψωση. Στα 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Η παράδοση αναφέρει ότι άπειρα θαύματα γινόταν εκεί. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν το Τίμιο Ξύλο μαγικό και γι' αυτό το φύλασσαν και το προσκυνούσαν, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του φύση και ιδιότητα!
Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο ναό της Αναστάσεως. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 626.
ΣΧΕΤΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ
______________________
Πηγή: Συναξαριστής Ι.Μ. Σιμωνόπετρας Αγ. Όρους.