ΑΡΧΙΚΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ - ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΩΝ

Οπως αρχικά αναφέραμε το όνομα Κανναβός εμφανίζεται στην Ελληνική ιστορία γιά πρώτη φορά το 1203, όταν η Κωνσταντινούπολη επολιορκείτο από τους σταυροφόρους, οι οποίοι ως γνωστόν με την πρόφαση να ελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους απο τους Σελτζούκους, λεηλάτησαν την Πόλη και συνέβαλαν όσο κανείς στην πτώση της. Τότε υπήρξε μεγάλη κρίσις κυβερνήσεως και στο σημείο αυτό ο Λαός, ο Κλήρος και η Αριστοκρατία, ομόφωνα έστεψαν στην Αγία Σοφία ως Αυτοκράτορα τον Νικόλαο Κανναβό, (28/1/1204) καθαιρέσαντες τους Αυτοκράτορες, πατέρα και γιό Δούκα. Δεν παρεβρέθηκε, όμως, σκόπιμα ο πατριάρχης Ιωάννης Καματερός. Ο νεαρός Αυτοκράτορας γενναίος μαχητής, συνέτριψε τις αλλεπάλληλες επιθέσεις των Φράγκων σταυροφόρων, οχύρωσε την Αγία Σοφία, αλλά τελικά σκοτώθηκε την 5η Φεβρουαρίου από το Μούρτζουφλο, Αλέξιο Δ΄ που ανέλαβε Αυτοκράτορας μέχρι την 12η Απριλίου που οι Φράγκοι κυρίευσαν την Πόλη, με τις γνωστές συνέπειες που γνωρίζουμε από την Ιστορία.
Κοιτίς, ρίζα των Κανναβαίων λοιπόν υπήρξε η Κωνσταντινούπολη και μετά την τελική άλωση το 1453 απο τους Τούρκους, πολλοί Κανναβαίοι διεσκορπίσθηκαν σε πολλά σημεία κυρίως της παλαιάς Ελλάδος, για να αποφύγουν την δουλεία των Τούρκων.

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ - ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΝΕΑΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ

Μετά την άλωση φυσικά κανένας Ρωμηός δεν θεωρείτο ασφαλής στη Κωνσταντινούπολη. Προσπάθησαν τότε άρον άρον να πάνε σε ασφαλέστερες περιοχές που θεωρούντο οι ορεινές περιοχές της Ηπειρωτικής Ελλάδος σαν πιό ελεύθερες, εν σχέσει με τις πεδινές. Ο πληθυσμός των πόλεων μειώθηκε πάρα πολύ (Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη κ.α.)
Το παιδομάζωμα, ο εξισλαμισμός που επέβαλαν οι Τούρκοι, ανάγκασαν τους Ελληνες που σέβονταν την παράδοσή τους να γίνουν πρόσφυγες. Πολλοί Κανναβαίοι αρχικά κατέφυγαν κοντά στη Λαμία (1455-1460) όπως έλεγε ο Βουλευτής Ι. Κανναβός, αλλά δεν παρέμειναν εκεί παρά μόνον ένας δύο, οι άλλοι διεσκορπίσθηκαν σε πολλά μέρη της Ρούμελης, της Θεσσαλίας, της Πελοπονήσου, αλλά και σε νησιά. Δεν είναι όμως σίγουρα όλα αυτά. Σίγουρο είναι ότι άδειασε η Πόλη και γέμισε μέχρι και η αραιοκατοικημένη Μάνη, όπου οι μισοί σημερινοί Μανιάτες είναι απόγονοι αυτών των φυγάδων.
Στην Ήπειρο υπάρχουν και σήμερα, σε κάποιο χωριό της Κόνιτσας, Κανναβαίοι και στη Καρδίτσα στο χωριό Ανθηρό. Απο τους Φράγκους διέφυγε την κατάληψη το Δεσποτάτο της Ηπείρου, με έδρα την Άρτα και περιφέρεια την Αιτωλοακαρνανία, η Φωκίδα (εκτός της Άμφισσας) και η Αυτοκρατορία της Νίκαιας-Τραπεζούντος.
Στο Δεσποτάτο της Ηπείρου ανήκε και η Ναυπακτία μέχρι το 1580 περίπου. Εδώ βρίσκουμε του Κανναβαίους που θα ασχοληθούμε στην ιστορία μας. Από το 1580 έως το 1700 η Ναυπακτία κατακτήθηκε από τους Βενετούς, Αλβανούς του Μπούα-Γρίβα και πειρατές. Από το 1700 μέχρι το 1829 κατακτήθηκε απο τους Τούρκους. Όσοι δεν ήθελαν να εξισλαμισθούν, για να αποφύγουν τις σφαγές και τα σκλαβοπάζαρα, προτίμησαν να αφήσουν τίς πόλεις και πήγαν στά ορεινά μέρη, όπως είπαμε, κρατώντας την θρησκεία τους, αλλά κυνηγημένοι και φυσικά χωρίς ανέσεις.
Μεταξύ 1455-1460 κάποιος Κανναβός, αγνώστου ονόματος εγκαταστάθηκε στη θέση ''Γεροντοκαρυές" στά Κράβαρα, όπως λέγονταν τότε, σε απόκρυφο μέρος με έλατα και καστανιές, 3 χλμ απο την Άνω χώρα. Εκεί κατασκεύασε μιά βρύση (κρήνη κατά τους ιστορικούς) λιθόκτιστη και αναγνωρίσθηκε ως άρχοντας του χωριού. Μετά από 100 περίπου χρόνια, λόγω αυξήσεως του πληθυσμού και από ελλειψη νερού, μεταφέρθηκε το χωριό στη σημερινή θέση -Άνω Χώρα- με την ονομασία Τρανή Λομποτινά, όπου και είχε άφθονο νερό. Έγινε δε και πρωτεύουσα των Κραβάρων (50 συνολικά χωριά τότε). Ο κατακτητής εδώ δεν έδωσε και πολλή σημασία επειδή ήταν άγονο και απρόσιτο μέρος.
Στην ορεινή Ναυπακτία βρίσκουμε λοιπόν τους Κανναβαίους, αλλά η ιστορία μας με σίγουρα στοιχεία ξεκινά απο το 1800.
Τό 1805 η Ναυπακτία υπήχθη στο πασαλήκι του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και απο το 1805 διοικητές Κοτσαμπάσηδες (2) στά Κράβαρα, έως το 1821 ήταν οι Κανναβαίοι.